Rękodzieło: czym jest i jak je rozpoznać?

Co to jest rękodzieło?

Rękodzieło to wszelkie wyroby, które zostały wytworzone w sposób nieprzemysłowy. Jak wskazuje sama nazwa – liczy się przede wszystkim praca ludzkich rąk. Równie popularne, angielskie określenia: „handmade” i „handicraft”, także eksponują ręczne wykonanie. Jakie inne wyróżniki posada rękodzieło i jak je rozpoznać? – dowiecie się tego z naszego tekstu. Zapraszamy!

Walory artystyczne rękodzieła

Ręcznie wykonane przedmioty są obecnie niezwykle popularne, nie tylko z uwagi na to, że zostały wykonane ręcznie. Ich wyróżnikiem, a zarazem jedną z największych zalet, są walory artystyczne, dzięki którym jesteśmy w stanie odróżnić produkt rękodzielniczy od przemysłowego. Aspekt kreacji i oryginalności, jest tu równie ważny, jak praca rąk ludzkich. Odtwórcze imitacje i kopie, nawet jeśli zawierają motywy typowe dla kultury, w której powstało dane rękodzieło, są o wiele mniej atrakcyjne. Przypominają bowiem produkty przemysłowe – kolejne, niczym nie różniące się egzemplarze, wykonane tak, jak gdyby wyszły wprost spod fabrycznej sztancy.

Obecnie ważnym aspektem rękodzieła jest także jego trwałość i rzetelność wykonania. Z uwagi na sposób wykonania i użyte materiały wysokiej jakości, wyroby rękodzielnicze służą swoim właścicielom zdecydowanie dłużej aniżeli rzeczy produkowane masowo. Co więcej, gwarancja ich trwałości wynika nie tylko z przepisów prawa, ale także z rękojmi rzemieślnika, twórcy lub artysty, który firmuje swoim nazwiskiem wykonane przez siebie rękodzieło. Zachodzi tu prosta relacja – masowy wytwórca nie kontroluje produktów na każdym etapie ich powstawania z uwagi na ich ilość, natomiast rękodzielnik zna przysłowiowo „od podszewki” każdy swój produkt. Dobrym przykładem w tym względzie jest kaletnik, który uważnie dobiera skóry naturalne, nici kaletnicze do szycia ręcznego i okucia kaletnicze pod kątem danego projektu i znakuje gotowe dzieło za pomocą foli do stemplowania znaków. Rękodzielnik myśli o wyrobie całościowo, ponieważ odpowiada za niego od początku do końca.

Rękodzieło jako wyroby spersonalizowane

W dzisiejszych czasach konsumenci zawracają równolegle uwagę na to czy zakupiony przedmiot jest „idealny” – zgodny z ich wyobrażeniem oraz, czy nosi znamiona oryginalności, co niejednokrotnie oznacza właśnie pewną „niedoskonałość”. Rękodzieło umożliwia połączenie tych pozornie wykluczających się aspektów. Możemy zamówić u rękodzielnika portfel, torebkę, odzież czy biżuterię według własnych wytycznych, więc otrzymany towar będzie w naszych oczach „idealny” – spersonalizowany, odpowiedni do naszych potrzeb. Ale ręczne wykonanie (niejednokrotnie tylko jednej sztuki), wiąże się z tym, że przedmiot może posiadać „niedoskonałości” – będzie odbiegał od innych wyrobów tego typu. Owa niedoskonałość oznacza po prostu niepowtarzalność i jako taka, jest wysoko ceniona.

Jeśli chcemy rozpoznać co jest wartościowym rękodziełem, warto wejść w dialog z jego twórcą, oczywiście jeśli jest to możliwe. Będziemy mogli wówczas bez problemu dowiedzieć się w jaki sposób powstał dany produkt i jakich materiałów użyto podczas pracy. Należy mieć także świadomość, że chociaż w powszechnym mniemaniu rękodzieło to hobbystyczne zajęcie wykonywane w tzw. wolnym czasie, w rzeczywistości jest niejednokrotnie ciężką, fizyczną pracą z uwagi na wspomniany aspekt „ręcznej roboty”.

Rękodzieło dotyczy bardzo wielu kategorii wyrobów: od pasków, torebek, etui, portfeli począwszy, poprzez odzież, obuwie, biżuterię i zegarki, ozdoby, naczynia, aż do rzeźb i haftów. Ten fakt niewątpliwie utrudnia rozpoznanie prawdziwego rękodzieła. Można jednak przed zakupem danego wyrobu wstępnie oszacować, czy jest on: oryginalny, niepowtarzalny, wyjątkowy i trwały. Mając na uwadze koszt materiałów i czas poświęcony na wykonanie rękodzieła, będzie ono miało zazwyczaj wyższą cenę, aniżeli wyroby produkowane masowo. Rękodzieło jest bowiem bardzo angażujące i wymaga sporo wysiłku od jego twórcy, zarówno na etapie kreacji i wykonania, jak i w fazie sprzedaży. Szanujmy pracę ludzkich rąk – doceńmy kreatywność i wysiłek rękodzielników, którzy podtrzymują istnienie takich zawodów jak kuśnierz, szewc, kaletnik, czy rymarz.